Unia Europejska to nie tylko wspólnota państw, które chcą wspólnie realizować cele, chcą współpracować i pokojowo koegzystować. To także szereg instytucji, których zadaniem jest właśnie wytyczanie drogi osiągania tychże celów, określanie nowych i ogarnianie całej biurokracji, która mnoży się każdego roku. Jedną z najważniejszych instytucji Unii Europejskiej jest Rada Europejska. Jej zadaniem jest wytyczanie kierunków rozwoju i polityki całej Wspólnoty Europejskiej. Rada Europejska nie jest tym samym co Rada Unii Europejskiej czy Rada Europy.
Rada Europejska to ciało składające się z szefów rządów państw członkowskich oraz z głów państw. W skład Rady wchodzą także przewodniczący i przewodniczący Komisji Europejskiej. W pracach Rady bierze także udział wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych oraz polityki bezpieczeństwa. Możliwe jest także, by każdemu przedstawicielowi państwa członkowskiego towarzyszył odpowiedni minister, ale tego wymaga podjęcie odpowiedniej decyzji. Rada może także zaprosić na swe posiedzenie przewodniczącego Parlamentu Europejskiego.
Rada Europejska zbiera się dwa razy w ciągu półrocza, chyba że pilnego spotkania wymaga sytuacja. Wówczas przewodniczący może podjąć decyzję o zwołaniu nadzwyczajnego posiedzenia. Decyzje w Radzie podejmowane są na zasadzie konsensusu, choć istnieją sytuacje, które wymagają głosowania. Takie przypadki określają odpowiednie przepisy traktatowe. Przewodniczący Rady Europejskiej oraz przewodniczący Komisji nie głosują. Każdy członek Rady może otrzymać pełnomocnictwo od co najwyżej jednego innego członka Rady. Decyzje zapadają zwykłą większością głosów.
Rada Europejska ma za zadanie wskazywać główne kierunki rozwoju oraz priorytety polityczne, być zapalnikiem pewnych zmian rozwojowych całej Wspólnoty. Wydawać by się mogło, że są to wyłącznie polityczne zadania, jednak traktaty dały Radzie także inne uprawnienia, które wychodzą poza politykę. Zatem oprócz troski o bezpieczeństwo i stosunki zagraniczne, Rada może podejmować działania związane z przestrzenią wolności, bezpieczeństwa oraz sprawiedliwości. Takim przykładem może być przedłożenie Radzie kwestii prawodawczej, która zdaniem danego państwa członkowskiego, narusza jego system zabezpieczenia społecznego bądź wymiaru sprawiedliwości. Wówczas Rada bada taki przypadek, a sama procedura ustawodawcza zostaje wstrzymana. Jeśli Rada uzna, że rzeczywiście państwo ma rację, procedura zostaje zakończona.
Rada Europejska ma także ważny głos w sprawie rozszerzania Unii Europejskiej o nowych członków. To właśnie w jej gestii leży określenie wymogów i wytycznych dla krajów kandydujących do bycia we wspólnocie. Taka sama sytuacja jest,gdy jakieś państwo chce z Unii odejść.
Obecnie przewodniczącym Rady Europejskiej jest Polak, Donald Tusk.